Co to jest IPA i jak może pomóc Ci w nauce wymowy angielskiej?

Znasz to uczucie, kiedy widzisz angielskie słowo i nie masz pojęcia, jak je wymówić? A może próbujesz powtarzać po lektorze, ale dalej brzmi to inaczej niż w oryginale? Właśnie w takich momentach warto poznać narzędzie, które może całkowicie zmienić sposób, w jaki uczysz się wymowy.

To narzędzie to IPA, czyli International Phonetic Alphabet – Międzynarodowy Alfabet Fonetyczny. Brzmi może trochę poważnie, ale zaraz wszystko Ci wyjaśnię.

Dlaczego angielski to język “niewygodny” dla oka?

W języku polskim jedna litera często odpowiada jednej głosce. Jeśli potrafimy przeczytać słowo, to zwykle potrafimy je też wypowiedzieć – jak np. w słowie gżegżółka. Mamy również dwuznaki (np. dż, cz, sz) oraz trójznak (dzi). Ale rządzą nimi proste zasady, jeśli chodzi o wymowę.

W angielskim niestety tak nie działa. Litery mogą być nieme, mogą reprezentować różne głoski w różnych słowach, a to samo słowo może wyglądać znajomo, ale brzmieć zupełnie inaczej. Przykład? Though, through, thought, tough. W każdym z tych słów „ough” brzmi inaczej.

Czym jest IPA i jak działa?

IPA (International Phonetic Alphabet) to system znaków fonetycznych, który pozwala zapisywać dokładnie to, co słyszymy, a nie to, co widzimy w pisowni. Każdy symbol oznacza konkretną głoskę – żadnych liter niemych, żadnych pułapek.

Dzięki IPA:

✅ widzisz, jak się coś wymawia, a nie tylko jak się pisze,
✅ rozróżniasz dźwięki, które w polskim brzmią podobnie (np. cap vs cup),
✅ uczysz się mówić świadomie i dokładniej,
✅ poznajesz akcent wyrazowy, który w IPA zaznaczany jest apostrofem przed akcentowaną sylabą (np. /ˈreɡjələli/).

Spółgłoski i samogłoski – czym się różnią?

W angielskim mamy:

🔸 Spółgłoski (consonants) – przy ich wymawianiu przepływ powietrza jest blokowany w ustach, gardle lub nosie. Przykład: /b/, /k/, /t/.
🔸 Samogłoski (vowels) – powietrze przepływa swobodnie, a dźwięk powstaje dzięki ułożeniu języka, szczęki i warg. Przykład: /iː/, /ʌ/, /æ/.

W języku polskim mamy 8 samogłosek. W angielskim – 20 (w tym dyftongi, czyli połączenia dwóch samogłosek). Dlatego nie da się dokładnie zapisać angielskiego za pomocą polskich liter. I tu znów z pomocą przychodzi IPA.

Jak rozpoznać dźwięki w IPA?

Transkrypcja fonetyczna (czyli zapis IPA) zawsze wygląda tak: /słowo/. Znaki znajdujące się pomiędzy ukośnikami pokazują:

• jakie głoski znajdują się w danym słowie,

• gdzie znajduje się akcent główny (zaznaczony apostrofem: /ˈreɡjələli/),

• a czasem również akcent poboczny (zaznaczony przecinkiem: /ˌmælnjuˈtrɪʃn/).

Słowa jednosylabowe akcentu nie mają zaznaczonego – bo nie trzeba.

Czym różni się angielska spółgłoska od polskiej?

Większość spółgłosek w języku angielskim jest nam dobrze znana, ale często różni się sposób ich wymawiania. Na przykład:

• /p/, /t/, /k/ są wymawiane z przydechem (aspiration), czyli lekkim wyrzutem powietrza.

• /t/ w angielskim jest bliższe polskiemu /c/ niż naszemu „t”.

• Litera <c> nie ma jednego odpowiednika – może brzmieć jak /k/ (cat) albo /s/ (cent).

Angielski zawiera też dźwięki, których nie mamy w polskim – np. /θ/ i /ð/ (słowa: think, mother), które wymawia się z językiem dotykającym przednich górnych zębów.

A co z samogłoskami?

Tutaj robi się ciekawie. Samogłoski w IPA opisuje się na podstawie:

• pozycji języka (z przodu, w środku, z tyłu ust),

• stopnia otwarcia ust (od zamkniętych do otwartych),

• zaokrąglenia warg (np. /iː/ – nie, /uː/ – tak).

W angielskim wyróżniamy:

• samogłoski krótkie: np. /ɪ/, /ʌ/, /æ/

• samogłoski długie: np. /iː/, /uː/, /ɜː/

• dyftongi: np. /aɪ/, /eɪ/, /əʊ/, które brzmią jak „ślizganie się” z jednej samogłoski do drugiej (np. face, choice, mouth).

Szczególną rolę odgrywa dźwięk schwa /ə/ – najczęściej występująca samogłoska w angielskim, która pojawia się w nieakcentowanych sylabach (np. w słowie banana – /bəˈnɑːnə/) oraz bardzo często w tzw. weak forms wyrazów gramatycznych. Schwa to zdecydowanie królowa angielskich samogłosek

Dlaczego warto znać IPA?

Bo to potężne narzędzie, które pozwala:

✅ zauważać głoski w wyrazach, a nie tylko litery,
✅ unikać typowych błędów wymowy,
✅ szybciej uczyć się nowych słów,
✅ i przede wszystkim – brzmieć bardziej naturalnie.

Nie musisz od razu znać wszystkich symboli na pamięć. Wystarczy, że zaczniesz od kilku i świadomie zaczniesz słuchać i porównywać dźwięki. Z czasem Twój mózg (i aparat mowy) się przyzwyczai.

Chcesz mówić po angielsku naturalnie i z łatwością?

W moim kursie standardowej wymowy brytyjskiej uczymy się dokładnie tego: jak działają angielskie dźwięki, czym różnią się od polskich i jak je wyćwiczyć. Nie musisz znać fonetyki ani uczyć się na pamięć definicji – wszystko tłumaczę krok po kroku, z przykładami, ćwiczeniami i moim wsparciem.

Jeśli chcesz mówić po angielsku wyraźnie i pewnie – dołącz do kursu na kurswymowy.pl.

🎧 Twoja wymowa może być Twoją siłą. A IPA może być Twoim najlepszym sprzymierzeńcem. Spróbuj nauczyć się podstaw i przekonaj się, że to rzeczywiście pomaga!